ایران کنفرانس

دانشگاه‌های جهان با معضل صندلی‌های خالی چه می‌کنند؟

امروزه یکی از مهمترین دغدغه‌های بسیاری از دانشگاه‌ها تلاش برای تکمیل کردن ظرفیت و نداشتن صندلی‌های خالی است، اقدامی که باید علاج آن را قبل از وقوع در نظر داشت.

به گزارش ایسنا به نقل از هندوستان تایمز، در نظر گرفتن شرایط عرضه و تقاضا در بلند مدت، ابتدایی‌ترین و مهمترین اصل برای جلوگیری از داشتن صندلی‌ خالی به شمار می‌رود. بسیاری از کشورها با رشد جمعیت جوان و نیاز این قشر به تحصیل اقدام به راه‌اندازی دانشگاه‌های دولتی و خصوصی کرده‌اند. در دیدگاه نخست این اقدام بسیار مثبت می‌نماید زیرا کشور می‌تواند از وجود متخصصان تحصیلکرده در آینده بهره‌مند شود. اما چند نکته و سئوال اساسی باید در رابطه با آموزش عالی این قشر مد نظر قرار داده شود:

1- آیا تمام این افراد قابلیت و سواد لازم برای ورود به تحصیلات عالی را دارند یا صرفا به دلیل اینکه دبیرستان را تمام کرده‌اند باید وارد دانشگاه شوند؟

2- تعداد اساتید مجرب و کارآزموده برای آموزش این تعداد دانشجو وجود دارد و کیفیت آموزش این دانشجویان تضمین می‌شود؟

3- برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی به اندازه کافی و با کارآیی مناسب و قابلیت استفاده در بازار کار وجود دارد؟

4- آیا زیرساخت‌های اجتماعی و مهم‌تر از آن اقتصادی جامعه جوابگوی حضور این تعداد فرد تحصیل‌کرده خواهد بود و آنها به راحتی جذب بازار کار می‌شوند؟

5- آیا جایگزینی برای آموزش عالی وجود دارد تا کسانی که وارد دانشگاه نمی‌شوند بتوانند به راحتی مهارت‌آموزی کرده و وارد بازار کار شوند؟

6- پس از جایگزینی نسل حاضر با نسل‌های آینده، نیازی به وجود این تعداد دانشگاه وجود دارد؟

7- آیا عدم وجود دانشگاه در یک منطقه و یا تعداد بالای متقاضیان به تنهایی می‌تواند دلیل تاسیس یک دانشگاه باشد؟

8- آیا به رشته‌هایی که در دانشگاه‌ها ارائه می‌شوند در منطقه جغرافیایی و یا سطح کشور نیاز مبرم و اساسی وجود دارد؟

بسیاری از صاحبنظران معتقدند نگاه تجاری به مقوله آموزش، نداشتن برنامه‌ریزی، فقدان دید بلندمدت و عدم وجود زیرساخت‌های اقتصادی مناسب برای فعالیت‌های علمی یک دانشگاه، از مهمترین دلایل وجود صندلی خالی در دانشگاهها محسوب می‌شود.

به گزارش هندوستان بیزنس لاین، بسیاری از کشورهای پیشرفته در جهان همواره میزان عرضه و تقاضا و مهمتر از آن نیاز خود به افراد تحصیل‌کرده را با تعداد دانشگاه‌های خود تنظیم کرده‌اند و وجود فارغ‌التحصیلان غیرمتخصص و غیرشاغل در مشاغل تخصصی در این کشورها کمتر دیده می‌شود. این کشورها به دلیل وجود اقتصاد فعال و پویا و داشتن برنامه‌های بلند مدت همواره به دانشجویان متخصص نیازمندند و چالش پیش روی آنها کمبود جمعیت است. به همین دلیل مهمترین راهکاری که این کشورها برای صندلی‌هایی که احیانا خالی می‌مانند، جذب دانشجویان بین‌المللی و محققان خارجی است.

بدون شک تغییرات سیاسی در دنیای امروز بر آینده علمی دانشگاه‌های این کشورها تاثیرگذار است. برای مثال دستور دونالد ترامپ برای جلوگیری از ورود اتباع هفت کشور مسلمان به آمریکا، نظرات وی درباره مهاجران و برگزیت (خروج انگلیس از اتحادیه اروپا) به عقیده بسیاری از صاحب‌نظران عرصه تحقیقات و مطالعات دانشگاهی، تاثیر بسزایی در کاهش جذب دانشجویان خارجی خواهد داشت اما به هر روی این تغییرات به صورت پایدار باقی نمی‌مانند و دانشگاه‌های این کشورها به احتمال زیاد و با توجه به کیفیت بالای خود بتوانند به جذب دانشجویان خارجی ادامه دهند.

کشورهای پرجمعیت نظیر چین و هند نیز در برهه‌هایی که با صندلی خالی در دانشگاه‌ها مواجه شدند، راهکارهایی برای پر کردن این صندلی‌ها اتخاذ کرده‌اند اما مهمترین نکته در این زمینه این است که اکثر این راهکارها موقتی بوده و نمی‌توانند مشکل وجود صندلی خالی را به صورت دائمی حل کنند.

پایگاه ICEF گزارش می‌دهد، در کشور چین زمانی تعداد دانشجویان نسبت به دانشگاه‌های این کشور بسیار زیاد بود و برای ورود به دانشگاه‌ها آزمون سراسری موسوم به "گائوکائو" برگزار می‌شد که بیش از 15 میلیون داوطلب در آن شرکت می‌کردند اما بسیاری از آنها نمی‌تواستند به دانشگاه راه یابند. به همین دلیل و با توجه به بستر فراهم در اقتصاد رو به پیشرفت چین، رفته‌رفته دانشگاه‌های دولتی و غیر دولتی بیشتری در چین تاسیس شدند تا پاسخگوی تعداد بالای دانشجویان باشند. در دهه 90 میلادی میزان پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های این کشور حدود 25 درصد بوده است اما با افزایش تعداد دانشگاه‌ها در ابتدای سال 2000 این میزان به 76 درصد رسید.

پس از مدتی رشد جمعیت در چین کاهش یافت و میزان نرخ ازدواج‌ در این کشور کم شد تا جایی که دولت چین سیاست تک‌فرزندی را لغو کرد. در حال حاضر تعداد داوطلبان گائوکائو در چین به حدود 9.5 میلیون نفر رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که این تعداد در آینده نزدیک افزایش پیدا نکند.

در حال حاضر دانشگاه‌های خصوصی و کم‌کیفیت‌تر در چین رقابت سنگینی در جذب دانشجویان دارند تا بتوانند صندلی‌های خالی خود را پر کنند و مهمترین راهکار آنها برای جذب دانشجو کاهش دادن هزینه‌های تحصیل و شهریه‌ دانشجویان است.

دانشگاه‌های بزرگ و معتبر چینی همچنان مورد اقبال بسیاری از دانشجویان است و علاوه بر جذب دانشجویان چینی این دانشگاه‌ها برای اندک صندلی‌های خالی خود، اقدام به جذب دانشجویان بین‌المللی می‌کنند.

به عقیده محققان و صاحب‌نظران چینی دلیل وجود صندلی‌های خالی در دانشگاه‌های این کشور توجه بیش از اندازه به رشد کمی دانشگاه‌ها و عدم آینده‌نگری است و تنها راه‌حل موجود برای آنها، افزایش کیفیت علمی، رقابت با دیگر دانشگاه‌ها و تلاش برای بقا است.