مقیاس های اندازه گیری متغیرها
مقیاس های اندازه گیری متغیرها
یکی از مراحل اساسی در پژوهش، اندازهگیری است. اندازهگیری روشی است که از طریق آن به یک صفت یا یک ویژگی، با توجه به ملاک مشخص، عددی نسبت داده میشود. به عبارت دیگر، اندازهگیری عبارت است از تبدیل کیفی به کمّی، با توجه به ملاک معین. اندازهگیری را میتوان به روشی اطلاق کرد که از طریق آن عددی بر اساس یک قانون معین جایگزین یک صفت میشود. پژوهشگر کار خود را با متغیر آغاز میکند و سپس برای بیان متغیر به صورت عدد از قوانین و مقیاسهای مختلفی استفاده میکند. ماهیت روش
اندازهگیری و اعدادی که از طریق اعمال روشهای اندازهگیری حاصل میشوند، تعیین میکنند که برای تفسیر آنها باید از چه روش آماری استفاده کرد.
استیونس مقیاسهای اندازه گیری را به چهار دسته طبقهبندی کرده است: اسمی[2]، ترتیبی[3]، فاصلهای[4] و نسبی[5].
مقیاس اسمی
ابتدائیترین مقیاس اندازهگیری، مقیاس اسمی است. در این مقیاس افراد یا اشیاء بر اساس یک ملاک معین در طبقهها که کیفی هستند و نه کمّی، جایگزین میشوند. در این مقیاس، اندازهگیرنده باید بتواند طبقهها را از یکدیگر تشخیص دهد و ملاکی را که بر اساس آن افراد یا اشیاء را در طبقههای مختلف جایگزین میکند بشناسد. البته این طبقهها باید ناسازگار باشند، به این معنی که یک نفر یا یک شئ را نتوان در بیش از یک طبقه جایگزین کرد. تنها ارتباطی که طبقهها با هم دارند این است که با همدیگر متفاوتند و هیچ دلیل یا مدرکی وجود ندارد که با توجه به آن بتوان نتیجه گرفت که ویژگیهای یک طبقه بیشتر یا کمتر از طبقه دیگر است. طبقهبندی دانشجویان به صورت مذکر و مؤنث در مقیاس اسمی است.
اعدادی که در این مقیاس به کار برده میشوند اختیاری هستند و صرفاً جهت نامگذاری و سهولت به کار میروند و هیچگونه معنایی از آنها استنباط نمیشود. در تخصیص اعداد به طبقهها باید توجه داشت که به کلیه افراد یا اشیایی که متعلق به یک طبقه هستند عدد یکسانی اختصاص یابد. به عنوان مثال برای آماده کردن اطلاعات جمعآوری شده با استفاده از این مقیاس برای عملیات کامپیوتری، عدد صفر برای کلیۀ افراد مذکر و عدد یک برای کلیۀ افراد مؤنث به کار برده میشود. در این مقیاس هیچگونه همبستگی یا ارتباطی بین اعداد به کار برده شده وجود ندارد. به عنوان مثال، طبقهای که عدد یک به آن اختصاص داده میشود، در مقایسه با طبقهای که به آن عدد صفر داده میشود، دارای هیچ ویژگی اضافهای نیست.
عدهای عقیده دارند که فرآیند طبقه ای، اندازهگیری نیست و برخی از کتابهای آماری هم این مقیاس را در بحث مقیاسهای اندازهگیری مطرح نکردهاند. اما در صورتی که اندازهگیری را به اختصاص دادن عدد به اشیاء یا حوادث بر اساس یک قانون معین تعریف کنیم، فرآیند طبقهبندی اطلاعات و تخصیص عدد به آنها نیز نوعی اندازهگیری محسوب میشود.
اعدادی که در مقیاس اسمی به کار برده میشوند، نمایندۀ مقدار مطلق یا نسبی ویژگی نیستند. آنها فقط به منظور تعیین اعضای هر طبقه به کار برده میشوند. به عنوان مثال شمارۀ بازیکنان یک تیم فوتبال در سطح مقیاس اسمی است. با مشاهدۀ بازیکن 16 نمیتوان نتیجه گرفت که او دو برابر بازیکن 8 مهارت دارد، یا نمیتوان گفت که مهارت بازیکن 16، برابر است با حاصل جمع مهارتهای بازیکنان 12 و 4. اعدادی که در این مقیاس به کار برده میشوند قابلیت جمع، تفریق، ضرب و تقسیم و حتی مرتب کردن را ندارند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمعآوری شده از طریق این مقیاس تنها میتوان از روشهای آماری که در آنها دادهها به صورت فراوانی به کار برده میشوند استفاده کرد.
اجازه دهید به متغیری که میتواند بر اساس مقیاس اسمی اندازهگیری شود، اشاره کنیم. یعنی ملیّت افراد: میتوانیم مقیاس اسمی این متغیر را در طبقات جامع و مانع زیر قرار دهیم:
امریکائی، ایتالیائی، استرالیائی، لهستانی، آلمانی، سوئدی، هندی و زامبیائی.
توجه کنید که هر پاسخدهنده باید در یکی از طبقات نهگانه قرار گیرد و مقیاس به ما اجازه محاسبه درصد پاسخدهندگان هر کدام از طبقههای نهگانه را خواهد داد.
مقیاس ترتیبی
دومین مقیاس اندازهگیری، ترتیبی است که کلیه ویژگیهای مقیاس اسمی را دارد. در این مقیاس وضعیت نسبی اشیاء یا افراد بدون تعیین فاصله بین آنها بر اساس صفت معینی مشخص میشود. شرط ضروری اندازهگیری در این مقیاس رعایت ملاک رتبهبندی کردن اشیاء یا افراد است، به این معنی که باید روشی را به کار برد که به کمک آن بتوان تعیین کرد که فرد یا شئ مورد اندازهگیری دارای ارزش بیشتر، کمتر یا مساوی است. به عنوان مثال، برای رتبهبندی کردن دانشآموزان بر اساس درآمد خانواده، میزان همکاری و معدل میتوان از این مقیاس استفاده کرد.
در مقیاس ترتیبی، روشی که برای رتبهبندی اشیاء یا افراد به کار برده میشود باید با توجه به اصل
انتقالپذیری باشد و این اصل را میتوان با استفاده از علایم ریاضی به صورت زیر بیان کرد.
در صورتی که B < A و C < B باشد، C < A خواهد بود. به بیان دیگر باید ارتباط به گونهای باشد که اگر A بزرگتر از B و B از C بزرگتر باشد، در نتیجه A بزرگتر از Cباشد. البته به جای کلمۀ بزرگتر
میتوان از کلمات دیگری مانند قویتر، پیشرفتهتر، بلندتر و غیره استفاده کرد.
در این مقیاس تنها میتوان افراد یا اشیاء را بر اساس میزان یا مقداری که هر یک از آنها دارای ویژگی موردنظر هستند، مقایسه کرد. بنابراین استفاده از عدد در این مقیاس، هیچ معنایی به جز ترتیب یا رتبهبندی اشیاء یا افراد ندارد. به عبارت دیگر، عدد در این مقیاس نشاندهندۀ جهت و ترتیب ویژگیهای اندازه گرفته شده است، و نه تفاوت و یا نسبت بین آنها. بنابراین هنگامی که برای رتبهبندی از اعداد 1، 2، 3 استفاده
میشود، بدین معنی نیست که فاصلۀ بین رتبههای اول و دوم برابر فاصلۀ بین رتبههای دوم و سوم است. ممکن است فاصلۀ نمرۀ دانشآموز رتبۀ اول تا دانشآموز رتبۀ دوم مساوی، بیشتر یا کمتر از فاصلۀ نمرۀ دانشآموز رتبۀ دوم تا دانشآموز رتبۀ سوم باشد. بنابراین هیچ ملاک و اساسی برای پیشبینی و بیان فاصلۀ بین رتبهها وجود ندارد. آنچه که در این مقیاس مشخص میشود این است که چه کسی یا کسانی در مرتبۀ اول یا مرتبههای بعدی قرار دارند. به عنوان مثال، در یک مسایقه دو 100 متر، ما فقط میدانیم که چه کسی سریعتر دویده است و دوندهها را میتوان بر اساس سرعت دویدن آنها رتبهبندی کرد.
برای مثال، ممکن است از پاسخدهندگان خواسته شود تا ویژگیهای پنجگانه مهم شغل را رتبهبندی کنند. این سئوال ممکن است به شکل زیر پرسیده شود:
«ویژگیهای یک شغل را بر حسب اهمیتی که برای شما دارد، رتبهبندی کنید. به بااهمیتترین ویژگی عدد 1 و دومین ویژگی از لحاظ اهمیت عدد 2 و همین طور تا الی آخر رتبهبندی کنید، طوری که به هر کدام
رتبههای 1، 2، 3، 4 و 5 بدهید.»
ویژگیهای شغل |
درجهبندی اهمیت |
این شغل فرصتهای زیر را فراهم میکند: |
............. |
1- تعامل با دیگران |
............. |
2- استفاده از مهارتهای مختلف |
............. |
3- انجام کار از ابتدا تا انتها |
............. |
4- خدمت به دیگران |
............. |
5- کار کردن به صورت مستقل |
............. |
مقیاس ترتیبی محقق را کمک خواهد کرد تا درصد پاسخدهندگانی که تعامل با دیگران را مهمترین، و کسانی که استفاده از مهارتهای مختلف را به عنوان مهمترین و ... در نظر میگیرند، تعیین کند. چنین دانشی ممکن است در طراحی مشاغل کمک کند که آنچه از نظر کارکنان حائز اهمیت است برای غنیتر ساختن مشاغل، در آنها گنجانیده شود.
اکنون میتوانیم ببینیم که مقیاس ترتیبی نسبت به مقیاس اسمی اطلاعات بیشتری فراهم میکند. مقیاس ترتیبی نه فقط تفاوت بین طبقهها را نشان میدهد، بلکه ترتیب تفاوت ارجحیت هر مقوله از نظر پاسخگویان را مشخص میسازد. در عین حال، توجه کنید که مقیاس ترتیبی قادر به تعیین مقدار تفاوت بین رتبهها نیست. برای نمونه در مثال ما، ان دسته از ویژگیهای شغل، که رتبه اول کسب کرده با تفاوت بسیار نسبت به ویژگی چهارم ترجیح داده میشود. در حالی که ویژگی که رتبه سوم کسب کرده ممکن است با تفاوت بسیار زیاد نسبت به ویژگی چهارم ترجیح داده شود. بنابراین، در مقیاس ترتیبی، حتی اگر بتوانیم بدانیم، در رتبهبندی اشیاء، اشخاص یا حوادث بررسی شده، تفاوتهایی وجود دارد، نمیتوانیم اهمیت این تفاوتها را بدانیم. این نقص به وسیله مقیاس فاصلهای برطرف میشود.
با توجه به بحث فوق نتیجه گرفته میشود که عملیات ریاضی جمع، تفریق، ضرب و تقسیم را نمیتوان در این مقیاس به کار برد. روشهای آماری متناسب با این مقیاس محدود است. چون فاصلۀ بین طبقات مشخص نیست، بنابراین نمیتوان از روشهای آماری که بر اساس مساوی بودن فاصلۀ طبقهها استوارند، استفاده کرد. روشهای آماری مناسب مقیاس اسمی را میتوان برای این مقیاس به کار برد.
مقیاس فاصله ای
مقیاس فاصلهای دارای کلیۀ ویژگیهای مقیاسهای اسمی و ترتیبی است و علاوه بر آنها، در این مقیاس فاصلۀ هر صفت تا مبدأ آن نیز مشخص است. در این مقیاس نه تنها ترتیب اشیاء یا صفتهای مورد
اندازهگیری مشخص است، بلکه فاصلۀ بین واحدهای اندازهگیری نیز معلوم است. در این مقیاس، فواصل مساوی بین اعداد، نشاندهندۀ فواصل مساوی بین صفتهای مورد اندازهگیری است. درجههای فارنهایت و سانتیگراد، مثالهای خوبی برای این مقیاس هستند. مقیاس فاصلهای نه تنها گروهها را طبقهبندی و رتبه آنها را نشان میدهد، بلکه مقدار این تفاوت بین گروهها را نیز اندازهگیری میکند. برای مثال، اگر کارکنان فکر میکنند (1) داشتن مهارتهای مختلف در مشاغلشان در مقایسه با انجام یک کار از ابتدا تا انتها حائز اهمیت زیادتری است و (2) برای آنها خدمت به افراد تا تنهایی کار کردن در شغل از اهمیت زیادتری برخوردار است، آنگاه مقیاس فاصلهای میتواند نشان دهد آیا اولویت اول نسبت به دوم یکسان است، کمتر است یا بیشتر. این امر میتواند از طریق تغییر مقیاس از ترتیبی در مثال بالا به حالتی که در آن چندین نقطه روی مقیاس وجود دارد که میتواند میزان اهمیت هر کدام از ویژگیهای پنجگانه شغل را نشان دهد محقق شود. چنین مقیاسی را برای طراحی شغل به صورت زیر میتوان نمایش داد:
«با مشخص کردن یکی از گونههای مقیاس زیر در مقابل هر عبارت، میزان موافقت خود را نشان دهید.»
|
کاملاً مخالفم |
مخالفم |
بینظرم |
موافقم |
کاملاً موافقم |
از بین فرصتهایی که در شغل وجود دارد، فرصتهای زیر برای من حائز اهمیتند: |
|||||
الف) تعامل با دیگران |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
ب) استفاده از مهارتهای مختلف |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
ج) انجام کار از ابتدا تا انتها |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
د) خدمت به دیگران |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
ه) کار کردن به صورت مستقل |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
اجازه دهید تشریح کنیم چگونه در مقیاس فاصلهای، اندازههای مساوی در ساختار یک مقیاس وجود دارد. فرض میکنیم که کارکنان اعداد 5 و 4 و 2 و 1 و 3 را برای بندهای پنجگانه علامت زده باشند. میتوان گفت که کارکنان تلاش میکنند تا نشان دهند که میزان اولویت آنها به بهرهبرداری از مهارتهای مختلف نسبت به انجام وظیفه از ابتدا تا انتها و میزان اولویتدهی آنها به خدمت به دیگران نسبت به اولویتشان به کار کردن به طور مستقل مساوی است. یعنی میزان تفاوت بین فاصلۀ نقاط 1 و2 روی مقیاس، مساوی میزان تفاوت بین فاصلۀ 4 و 5 است. هر عددی میتواند به اعداد روی مقیاس اضافه یا از آنها کسر کرد ولی فاصله موجود کماکان ثابت خواهد بود. برای مثال اگر عدد 6 را به همۀ نقاط پنجگانه روی مقیاس اضافه کنیم، مقیاس فاصلهای (به جای 1 تا 5) 7 تا 11 میشود. میزان تفاوت بین 7 و 8 مساوی میزان تفاوت 9 و 10 است. بنابراین نقطه مبدأ یا نقطه آغاز هر مقیاس میتواند هر عدد اختیاری باشد.
دماسنج پزشکی مثال خوبی از ابزاری است که دارای مقیاس فاصلهای است؛ این دستگاه یک مبدأ اختیاری دارد و میزان تفاوت بین 37 درجه (نقطه دمای طبیعی بدن) و 38 درجه درست مساوی میزان تفاوت بین 39 به 40 درجه است. در عین حال توجه کنید که اگر شخصی دمای بدنش از 37 به 38 افزایش یابد، نگران نخواهد شد، اما وقتی دمای بدنش از 39 به 40 افزایش یابد، اظهار نگرانی خواهد کرد.
بنابراین، مقیاس فاصلهای، فاصلهها، ترتیب تقدم و تساوی مقادیر را بین متغیرها نشان میدهد که نسبت به مقیاس اسمی و ترتیبی قویتر است و دارای امکان محاسبۀ تمایل به مرکز و میانگین حسابی است. برای سنجش، پارامترهای پراکندگی، دامنه تغییرات، انحراف معیار و واریانس نیز داراست.
به عنوان مثال دیگر، اگر سه دانشجو در آزمون روشهای تحقیق، به ترتیب نمرۀ، 45، 30 و 15 گرفته باشند، نمیتوان استنباط کرد که دانشجویی که نمره 30 گرفته است دو برابر دانشجویی که نمره 15 گرفته است معلومات دارد. به منظور روشن شد این موضوع فرض کنید 15 سؤال ساده به آزمون فوق افزوده شود و این سؤالها به گونهای باشند که هر سه دانشجو بتوانند به سؤالهای اضافه شده پاسخ درست بدهند. بنابراین، نمرههای جدید این دانشجویان به ترتیب 60 و 45 و 30 خواهد شد. حال اگر نسبت نمرههای دانشجویان را محاسبه کنیم متوجه خواهیم شد که نسبت نمرۀ دانشجوی اول به دانشجوی سوم برابر دو است یعنی دانشجویی که نمرهاش 60 شده است دو برابر دانشجویی که نمره 30 گرفته است معلومات تحقیقی دارد. در صورتی که در اندازهگیری اول این نسبت برابر سه (3 = 15 ÷ 45) بود.
بنابراین، چون در این مقیاس صفر واقعی وجود ندارد، انجام عملیات ضرب و تقسیم درست نیست. گرچه تفاوت بین موقعیتها یا اعداد را میتوان با هم جمع کرد، ولی نسبتهای محاسبه شده میان اعداد، بیمعنی هستند. در اندازهگیری برخی از متغیرها نظیر پیشرفت، هوش، نگرش و شخصیت، پژوهشگر همیشه به فواصل بین واحدهای اندازهگیری اطمینان اطمینان ندارند و غالباً قبول این فرض که اعداد به دست آمده معتبر و بامعنی هستند برای او ضروری است. ضمناً فرض بر این است که آزمونهای استاندارد ارتباط بین واحدهای اندازهگیری و صفت مورد اندازهگیری را بهتر معلوم میکنند، یک قاعدع است. نمره 130 در یک آزمون هوش نشاندهندۀ هوش بیشتری از نمره 125 در همان آزمون است و فرض شده است که فاصلۀ بین طبقههای هوش مساوی است، یعنی فاصلۀ بین 125 تا 130 مساوی فاصله بین 120 تا 125 است. در یک آزمون معلمساخته، دو دانشآموز میتوانند نمرههای مساوی بگیرند، اما این دو ممکن است به سؤالهای متفاوت که درجههای دشواری مختلفی داشتهاند، پاسخ داده باشند. آیا این دانشآموزان دارای توانایی یکسانی هستند؟ همچنین دانشآموزی را تصور کنید که در امتحان دیکتۀ فارسی نمره صفر را گرفته است. آیا نمرۀ صفر بدین معنی است که او توانایی نوشتن هیچ کلمهای را نداشته است؟ این نوع برداشت درست نیست زیرا نمرههای دیکته فقط رتبۀ دانشآموزان را بر اساس تعداد غلطی که داشتهاند تعیین میکند نه چیزی دیگر.
مقیاس نسبی
مقیاس نسبی دارای کلیۀ ویژگیهای مقیاسهای فاصلهای، ترتیبی و اسمی است. این مقیاس بالاترین سطح اندازهگیری است و در آن صفر واقعی وجود دارد. در این مقیاس، برای مقایسه دو ارزش یا دو واحد
میتوان از نسبت استفاده کرد. متر که برای اندازهگیری طول به کار برده میشود و دارای مبدأ صفر است، یک مقیاس نسبی است. بنابراین در این مقیاس میتوان گفت 6 سانتیمتر دو برابر 3 سانتیمتر طول دارد. در مقیاس نسبی امکان ضرب و تقسیم هر یک از اندازهها در یک عدد معین بدون تغییر ویژگی مورد
اندازهگیری وجود دارد. به عنوان مثال میتوان 2 متر را در 100 ضرب کرد تا واحد اندازهگیری به 200 سانتیمتر تبدیل شود. در این مقیاس عمل ضرب موجب موجب تغییر نسبت اولیه نمیشود.
مقیاس نسبی غالباً در علوم فیزیکی به کار برده میشود. در علوم انسانی ویژگیهای معدودی وجود دارند که میتوان آنها را با استفاده از این مقیاس اندازهگیری کرد. به همین ترتیب تفسیر ویژگیهای انسانی با استفاده از این مقیاس گاهی اوقات امکانپذیر نیست. برای مثال، میتوانیم بگوییم بلندی قامت شخصی با قد 180 سانتیمتر دو برابر بلندی قامت فردی است که 90 سانتیمتر قد دارد، ولی نمیتوان گفت هوش شخصی که دارای بهره هوشی 150 است دو برابر هوش فردی است که دارای بهره هوشی 75 است. اطلاعات
جمعآوری شده با استفاده از این مقیاس را میتوان با تمام روشهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
عملیات ریاضی و آزمونهای آماری که برای هر یک از مقیاسها به کار برده میشوند
مقیاس |
عملیات ریاضی |
شاخصهای آماری |
آزمونهای آماری |
اسمی |
درصد، نسبت، شمارش |
نما |
ضریب همبستگی فی |
رتبه ای |
نما، دامنه تغییرات، میانه |
نما، دامنه تغییرات، میانه |
همبستگی اسپیرمن تائوی کندال دبلیوی کندال |
فاصلهای |
درصد، نسبت، شمارش، جمع و تفریق |
نما، دامنه تغییرات، میانه، میانگین، واریانس، انحراف استاندارد |
کلیۀ آزمونهای آماری پارامتریک و غیرپارامتریک |
نسبی |
درصد، نسبت، شمارش، جمع و تفریق، ضرب و تقسیم |
نما، دامنه تغییرات، میانه، میانگین، واریانس، انحراف استاندارد |
کلیۀ آزمونهای آماری پارامتریک و غیرپارامتریک |
[1] Stevens
[2] Nominal scale
[3] Ordained scale
[4] Interval scale
منبع : ایران پژوهان
آخرین بروزرسانی (شنبه ، 27 بهمن 1397 ، 09:11)
- آخرین تغییرات در آیین نامه چاپ مقالات علمی (99/10/26)
- اعتراض دانشجویان دکتری آزاد به بخشنامه جدید دفاع از پایان نامه (99/10/16)
- مصادیق تخلف علمی در نشریات/ لغو مجوز در صورت دریافت پول گزاف (99/10/14)
- با رای دیوان عدالت اداری شرط چاپ مقاله برای دفاع از رساله دکتری حذف شد (99/10/13)
- جزئیات شرط دانشیاری برای تبدیل وضعیت اساتید (99/10/10)
- دستورالعمل برگزاری جلسات پیش دفاع دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد ابلاغ شد (99/10/8)
- فهرست جدید دانشگاههای خارجی مورد تأیید وزارت علوم اعلام شد (99/10/7)
- پژوهشگران پسادکتری در اولویت استخدام در دانشگاهها (99/10/5)
- ثبت نام در فراخوان جذب اعضای هیات علمی برای دومین بار تمدید شد (99/9/29)
- ثبت نام ۱۲ هزار نفر در فراخوان جذب اعضای هیات علمی (99/9/28)
- مهلت ثبت نام جذب اعضای هیات علمی تمدید شد (99/9/18)
- آمار ثبت نام کنکور دکتری سال ۱۴۰۰ از ۱۰۰ هزار نفر گذشت (99/9/10)
- سهمیههای کنکور دکتری مشخص شد/ سهمیه ۱۰ درصدی مربیان دانشگاهها (99/9/4)
- ثبت نام آزمون دکتری ۱۴۰۰ آغاز شد/ دفترچه ثبت نام منتشر شد (99/9/2)
- آغاز ثبت نام آزمون دکتری سال ۱۴۰۰ از ۲ آذر (99/8/27)
- جزئیات کنکور دکتری ۱۴۰۰ اعلام شد (99/8/18)
- امکان تبدیل وضعیت کارمندان ایثارگر به هیات علمی فراهم شد (99/8/17)
- امکان پاسخگویی کتبی به سئوالات متقاضیان جذب هیات علمی فراهم شد (99/8/14)
- آغاز ثبت نام جذب اعضای هیات علمی دانشگاه ها از شنبه (99/8/9)
- نتایج نهایی کنکور کارشناسی ارشد سال ۹۹ اعلام شد (99/8/5)
- نتایج نهایی کنکور دکتری ۹۹ اعلام شد (99/8/1)
- نحوه ارزیابی رسالههای دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد (99/7/23)
- تقویم آزمونهای سال 1400 سازمان سنجش منتشر شد (20/7/99)
- جزئیات بازنشستگی اعضای هیات علمی متقاضی ارتقا مرتبه ابلاغ شد (99/7/18)
- تدوین نحوه تجمیع گرایش های دکتری/ بررسی چگونگی اجرای مصوبه (99/7/12)
- پذیرش بدون آزمون ارشد در دانشگاه آزاد/جزییات به زودی اعلام می شود (99/7/7)
- دلیل تاخیر در فراخوان جذب هیات علمی/ تجمیع دانشگاهها آغاز شد (99/7/5)
- اعلام نحوه پذیرش دانشجوی دکتری در دانشگاه تهران (99/6/29)
- سهمیه های جذب هیات علمی کاهش یافت/ ۲ فراخوان محدود و ادغام شد (99/6/26)
- تمام مصاحبهها برای پذیرش دکتری مجازی شد/ جزئیات نحوه اجرا (99/6/24)
- اسامی چند برابر ظرفیت دکتری اعلام شد (99/6/22)
- نتایج اولیه آزمون دکتری دانشگاه آزاد اعلام شد (99/6/19)
- فراخوان جذب اعضای هیات علمی شهریور ماه ۹۹ آغاز شد (99/6/15)
- محدودیت در اختصاص ردیف استخدامی جذب هیات علمی/ شرایط اعلام نیاز (99/6/10)
- دانشگاههای غیر دولتی مشمول مقررات جذب دانشگاه های دولتی می شوند (99/6/5)
- آغاز انتخاب رشته پذیرفته شدگان آزمون دکتری دانشگاه آزاد (99/6/4)
- نتایج آزمون دکتری اعلام شد/۱۱۶هزار نفر مجاز شدند (99/6/1)
- نحوه آموزش در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ترم آینده (99/5/26)
- نتایج نهایی کنکور ارشد اواخر مهر اعلام می شود (99/5/17)
- کارت کنکور کارشناسی ارشد ۹۹ منتشر شد (99/5/13)
- دفترچه سوالات آزمون دکتری ۹۹ منتشر شد (99/5/10)
- جزئیات توزیع کارت کنکور ارشد منتشر شد/ الزام تکمیل فرم خوداظهاری (99/5/6)
- کارت کنکور دکتری ۹۹ منتشر شد/ تمام داوطلبان باید ماسک داشته باشند (99/5/6)
- تقویم تمام آزمون های کشوری که معوق شدند (99/4/26)
- فرصتهای پسادکتری برای دانشآموختگان کل کشور در دانشگاه شیراز (99/4/25)
- آخرین وضعیت پرونده بورسیهها در دانشگاه آزاد (99/4/4)
- هشدار پلیس فتا به متقلبین امتحانات مجازی (99/3/31)
- امکان لغو امتحانات حضوری دانشجویان (99/3/18)
- امکان هیات علمی شدن بورسیه ها بدون شرکت در فراخوان فراهم شد (99/3/11)
- برنامه ۱۳ دانشگاه برای بازگشایی از ۱۷ خرداد (99/3/8)
- جزئیات زمان و نحوه برگزاری امتحانات دانشگاه آزاد (99/2/27)
- زمان جدید آزمون های ارشد و دکتری اعلام شد (99/2/16)
- دانشگاه تهران در مقطع دکتری دانشجوی استعداد درخشان می پذیرد (99/2/16)
- آینده تحصیلی دانشجویان بین المللی در هاله ابهام (99/2/11)
- تسهیلات جدید برای دانشجویان آزاد/ عدم پرداخت شهریه برای ۳ درس در ترم های آینده (99/1/30)
- بخشنامه وزارت علوم درباره امتحانات پایان ترم ابلاغ شد (99/1/26)
- سهمیه جذب هیات علمی دانشگاهها برای سال جدید اعلام شد (99/1/23)
- دفاع از «رساله دکتری» در دانشگاه آزاد یک مرحله ای شد (99/1/21)
- شرایط حضور دانشجویان دکتری در دانشگاه از اول اریبهشت ابلاغ شد (99/1/18)
- دانشگاه ها و رشته های دارای بیشترین متقاضی جذب هیات علمی (99/1/15)
- حذف نیمسال تحصیلی بدون احتساب سنوات مجاز شد (99/1/12)
- زمان آغاز بررسی پرونده متقاضیان جذب هیات علمی اعلام شد (99/1/9)
- زمان جدید کنکورهای ارشد و دکتری اعلام شد (98/12/26)
- تصویب قانون اصلاح رسیدگی به تخلفات اعضای هیات علمی در دولت (98/12/19)
- دسترسی رایگان به مقالات در پایگاههای علمی تا پایان فروردین ۹۹ (98/12/13)
- برنامه وزارت علوم برای جذب امریه فارغ التحصیلان ارشد و دکتری (98/12/10)
- تمامی آزمونهای بینالمللی در ایران تا فروردین ماه به تعویق افتاد (98/12/8)
- آغاز ثبت نام در فراخوان جذب هیات علمی دانشگاه آزاد (98/12/5)
- کنکور دکتری ۹۹ به تعویق افتاد/ برگزاری آزمون در ۲۸ فروردین (98/12/4)
- اعلام زمان توزیع کارت کنکور دکتری/ آزمون ۹ اسفند برگزار می شود (98/11/27)
- هزینه جدید ثبتنام آزمونهای سال ۹۹ اعلام شد (98/11/27)
- آغاز فراخوان جذب هیئت علمی دانشگاه ها (98/11/24)
- جزئیات تبدیل شیوه تحصیل دانشجویان مقطع ارشد دانشگاه آزاد به «آموزش محور» (98/11/20)
- مجوز استخدام ۲ هزار عضو هیئت علمی جدید صادر شد (98/11/19)
- اخراج ۱۶درصد از اعضای هیات علمی درسال جاری/عمده تخلف غیبت غیرموجه (98/11/16)
- دسترسی رایگان به مقالات مرکز منطقهای اطلاع رسانی علوم و فناوری در دهه فجر (98/11/14)
- آغاز ثبت نام مجدد کنکور ارشد از دوشنبه/ برگزاری آزمون در فروردین (98/11/12)
- ۳ مکانیزم دانشگاه آزاد برای مقابله با تقلب علمی (98/11/2)
- آغاز فراخوان جذب هیات علمی وزارت علوم از ۲۲ بهمن (98/11/1)
- اعلام شرایط اعزام به ماموریت مطالعاتی اساتید دانشگاه آزاد (98/10/30)
- تمدید مهلت ارسال مقالات به هفتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری
- برگزاری دومین کنفرانس بین المللی چالش ها و راهکارهای نوین در مهندسی صنایع و مدیریت و حسابداری
- برگزاری هفتمین دوره کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری
- اولین کنگره ملی دانشگاه و کووید – ۱۹ برگزار می شود
- چهارمین همایش علمی بینالمللی اربعین برگزار میشود
- انتشار فراخوان دریافت مقاله در حوزه" هنر مدیریت سبز"
- نخستین همایش علمی ـ پژوهشی بینالمللی تمدن اسلامی قرآن بنیان برگزار میشود
- بیانیه پایانی هفدهمین کنفرانس بین المللی انجمن رمز ایران
- تمدید مهلت ارسال مقالات کنفرانس ملی معماری، عمران، شهرسازی و افق های هنر اسلامی،ISC
- برگزاری هشتمین کنفرانس ملی سوخت و احتراق ایران بصورت مجازی
- برگزاری پنجمین دوره کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران
- برگزاری کنفرانس ملی معماری، عمران، شهرسازی و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب توسط دانشگاه هنر اسلامی تبریز
- برگزاری بیستمین همایش ملی مهندسی سطح به ميزباني دانشگاه صنعتی اصفهان
- هفتمین همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات برگزار شد
- برگزاری هفدهمین کنفرانس بینالمللی انجمن رمز ایران
- کنفرانس بینالمللی انجمن مهندسان مکانیک ایران برگزار میشود
- بیست و پنجمین کنفرانس بینالمللی کامپیوتر برگزار شد
- برگزاری کنفرانس سالانه انرژی پاک در کرمان
- برگزاری نهمین کنفرانس بینالمللی آکوستیک و ارتعاشات ایران
- فراخوان پنجمین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و مهندسی و دومین کنگره بین المللی عمران، معماری و شهرسازی آسیا
- برگزاری اولین کنفرانس ملی آموزش ترکیبی توسط دانشگاه پیام نور
- سمینار سواد رسانهای و اطلاعاتی در دانشگاه تهران برگزار میشود
- دانشگاه شریف؛ میزبان نهمین کنفرانس شبکههای هوشمند انرژی
- برگزاری کنفرانس علمی «فرماندهی و کنترل ایران» در دانشگاه امیرکبیر
- برگزاری اولین همایش بینالمللی رئولوژی ایران/آخرین مهلت ارسال مقاله
- برگزاری ششمین کنگره سالانه عمران، معماری و توسعه شهری در محل دانشگاه علم و صنعت ایران
- برگزاری اولین کنگره علمی تخصصی در زمینه بیماریهای نوروماسکولار
- آخرین تمدید مهلت ارسال مقالات چهارمین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و مهندسی و کنگره بین المللی عمران، معماری و شهرسازی آسیا
- برگزاری ششمین کنفرانس ملی پیشرفتهای ابررسانایی و مغناطیس
- برگزاری هشتمین کنفرانس مهندسی معدن ایران در دانشگاه بیرجند
- برگزاری چهارمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران
- برگزاری همایش بینالمللی نشانهشناسی مسایل و کنشهای اجتماعی
- کنفرانس بینالمللی پژوهش در آموزش در اسپانیا برگزار میشود
- سمپوزیوم بینالمللی آموزش و روانشناسی در ژاپن برگزار میشود
- برگزاری کنفرانس بینالمللی نوآوری در علوم اجتماعی و علوم انسانی در چین
- ارسال ۲۰۵ مقاله علمی به کنفرانس یادگیری و یاددهی الکترونیکی
- برگزاری نهمین کنفرانس فیزیک ذرات و میدانها
- سمپوزیوم بینالمللی تقویت صلح از طریق آموزش برگزار میشود
- کنفرانس بینالمللی علوم اجتماعی در مالزی برگزار میشود
- برگزاری سمینار چشمانداز فضای مجازی: راهنمای روندها، الگوها و توسعههای 2019
- کنفرانس آموزش موبایل و فناوریهای یادگیری در سنگاپور برگزارمیشود
- کنفرانس بینالمللی تحقیقات اقتصادی در ملبورن برگزار میشود
- کنفرانس بینالمللی تعلیم، آموزش و تحصیلات در آلمان برگزار میشود
- کنفرانس بینالمللی فناوری، آموزش و توسعه در اسپانیا برگزار میشود
- برگزاری کنفرانس بینالمللی چندرشتهای علوم اجتماعی در سیدنی
- کنفرانس بینالمللی مدیریت منابع انسانی در لندن برگزار میشود
- برگزاری کنفرانس بینالمللی آینده آموزش و پرورش در جمهوری چک
- برگزاری کنفرانس سالانه آموزش و توسعه در تایلند
- دهمین جشنواره علوم انسانی فارابی آغاز به کار کرد
- همایش ظرفیت انقلاب اسلامی در دانشگاه آزاد برگزار میشود
- The Eleventh International Conference on the Constructed Environment
- 5th International Conference on Banking, Insurance and Business Management
- The GLOCAL Conference on Asian Linguistic Anthropology 2021
- 22nd International Conference on Social Sciences
- The Environment A Global Inclusive Interdisciplinary Conference
- The Art of Being Inhuman in the Times of Covid-19 Pandemic
- Fifteenth International Conference on Design Principles and Practices
- Seventeenth International Conference on Technology, Knowledge, and Society
- Twenty-first International Conference on Knowledge, Culture, and Change in Organizations
- The 5th Symposium on Damage Mechanism in Materials and Structures
- 15th Annual International Technology, Education and Development Conference
- International Conference on Electrical, Control and Instrumentation Engineering
- CONFERENCE 2020: RAPID CITIES - RESPONSIVE ARCHITECTURES
- SCOPUS indexed - International Conference on Petroleum, Renewable Energy...
- 11th IEEE International Conference on Computing Communication
- Twenty Ninth World Business Congress
- DUBAI 2020: RAPID CITIES – RESPONSIVE ARCHITECTURES
- 8th International Conference on Sustainable Development
- Eleventh International Conference on the Image
- LISD - International World Research Congress on Health Sciences
- 2020 Singapore Conference on Applied Psychology
- Thirteenth Global Studies Conference
- 2nd International Symposium of Design for Living with Water
- Intelligent Systems Conference (IntelliSys) 2020
- Eleventh International Conference on Sport and Society
- Twelfth International Conference on Climate Change: Impacts and Responses
- 2020 Interdisciplinary Conference on STEAM Education
- 10th International Social Sciences and Business Research Conference
- ICEAI 2020 Construct a Low Carbon Society
- ICEAI 2020 Construct a Low Carbon Society
- IEEE International Conference on Informatics, IoT, and Enabling Technologies
- 7th International Conference on Gender and Women's Studies 2020
- International Conference on Arts and Cultures
- 5th Annual International Conference on Spirituality and Psychology 2020
- VII. International Architectural Design Conference
- 15th Annual Education and Development Conference
- IV. International Conference on Ecology, Ecosystems and Climate Change
- 14th Annual International Technology, Education and Development Conference
- The (Annual) Conference on Mediterranean and European Linguistic Anthropology 2020
- Computing Conference 2020 - Call for Papers
- 6th INTERNATIONAL CONGRESS ON VISUAL CULTURE
- International conference in HISTORIC CANTERBURY
- 5th Annual International Conference on Spirituality and Psychology 2020
- BEYOND 2020 - World Sustainable Built Environment conference
- 53rd International Business Research Conference
- Malaysia International Congress on Tropical Medicine
- 14th MBAcademy International Business Conference
- 6th International Conference on Masjid, Zakat, and Waqf
- 2019 SUMMER GLOBAL NURSING SYMPOSIUM
- 52nd International Business Research Conference
- THE CITY AND COMPLEXITY - LIFE, DESIGN AND COMMERCE IN THE BUILT ENVIRONMENT
- Eighteenth International Conference on New Directions in the Humanities
- 4th International Conference on Medicine and Natural Sciences
- Migrations 3rd Global Interdisciplinary Conference
- Antibody Engineering and Therapeutics Europe conference
- 22nd International Water Technology Conference
- 12th Annual Strangers in New Homelands Conference
- International Conference On Innovation and Technopreneurship
- International Conference on Engineering, Science, and Industrial Applications
- International Conference on Business, Big Data, and Decision Sciences
- 8th International Congress on Education and Learning
- 5th International Conference on Global Public Health 2019
- VI th International Eurasian Educational Research Congress
- International Congress on Arts and Cultures
- 9th INTERNATIONAL CONGRESS ON TECHNOLOGY, SCIENCE AND SOCIETY
- 13th International Conference on Social Science and Humanities
- The (Annual) Conference on Asian Linguistic Anthropology 2020
- 7th Asian Conference of Coordination Chemistry
- Culture in Urban Space: Urban Form, Cultural Landscapes, Life in the City
- Foodways and Identity: Conference on Food and Drink Traditions
- 2019 Asia-Pacific Conference on Economics and Finance
- The Singapore Learning Design and Technology Conference 2019
- International Congress of the Royal College of Psychiatrists - Psychiatry: Inspiring Minds
- 13th International RAIS Conference on Social Sciences and Humanities
- International Conference on Water, Informatics, Sustainability, and Environment
- Fifteenth International Conference on the Arts in Society
- 13th annual Technology, Education and Development Conference
- 2nd Global Conference: Spirituality And... Culture
- Ninth International Conference on Religion and Spirituality in Society
- The Annual Conference on Mediterranean Linguistic Anthropology 2019
- چگونه يك مقاله علمي بنويسيم؟ ( قسمت اول )
- فرصت طلایی اخذ پذیرش از معتبرترین دانشگاه دولتی ایتالیا در مقاطع ارشد و دکتری
- راهنمای مقاله نویسی
- کد doi چیست؟
- نمایه DOAJ (Directory of Open Access Journals) چیست؟
- JCR یا Journal Citation Reports چیست؟
- فصل 3: روش تحقیق
- فصل دو تحقیق : بررسی منابع
- اجزاء فصل 1 تحقیق
- چگونه بيان مساله بنويسيم
- معرفی پایگاه اطلاعاتی ScienceDirect
- معرفی پایگاه اطلاعاتی SpringerLink
- معرفی پایگاه مجلات تخصصی نور (noormags)
- معرفی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC )
- معرفی پورتال جامع علوم انسانی
- معرفی بانک اطلاعات نشریات کشور - مگ ایران
- معرفی پایگاه اطلاعاتی SID
- معرفی پایگاه اطلاعاتی SCOPUS
- مسیرهای انجام تحقیق
- انواع دیدمان (نگرش علمی به چیزی که مساله را برای ما روشن می کند)
- روشهای کشف حقیقت یا انواع استدلال
- ویژگی های یک تحقیق علمی
- تقسیم بندی تحقیق از نظر انواع
- تقسیم بندی تحقیق از نظر هدف
- معرفی سرویس ذخیره سازی ابری Google Drive
- نظريه، انواع نظريه و نقش آن در تحقيق
- مقیاس های اندازه گیری متغیرها
- متغير، انواع آن و روابط بين متغيرها در يك تحقيق
- نگاهی بر چارچوب نظری تحقيق
- ابزارهاي گردآوري اطلاعات : پرسشنامه و مصاحبه
- چرا مغز در اوج فعالیت منفجر نمیشود؟
- افزایش اعتماد به نفس با اسکن امواج مغزی
- تاثیر جایگاه اجتماعی بر سیستم ایمنی بدن
- حتی فیزیکدانان هم از ریاضی فراریاند!
- استقبال ناسا از نظرات و پیشنهادات جدید و متفاوت
- برجام مخفف چیست؟
- کل اینترنت در چند صفحه جای میگیرد؟
- شناسایی ناحیه آخ در مغز
- حیواناتی که سرطان را تشخیص میدهند
- دوستی انسان و رایانه در آینده نزدیک
- خواندنیهای شگفت انگیز درباره طلا
- خوابیدن بیش از ۸ ساعت خطرناک است!
- سگها دروغ را میفهمند
- بزرگترین پروژه کشف حیات فرازمینی آغاز شد
- «دکتر گوگل» از راه رسید
- کشف حیات میکروبی در اعماق زمین
- چرا بیشتر مورچهها چپدست هستند؟
- میزان وفاداری را با طول انگشتان بسنجید!
- آخ گفتن میتواند درد را کاهش دهد
- عنکبوتها هم شمارش کردن بلدند!
- کیمیاگری در یک تریلیونم ثانیه!
- 13 پیشبینی علمی سال 2015
- ساخت ابزار انقلابی برای کاهش فشار خون بالا
- شناسایی تأثیر آبوهوا بر زبان و صدای انسان
- تأثیر یادگیری زبان دوم در تقویت قدرت مغز
- اسپریها جایگزین قرصهای خواب آور میشوند
- مغز چگونه ترس را شناسایی میکند؟
- پاکسازی حافظه از خاطرات ترسناک با زردچوبه
- ابزاری آنلاین برای حل مسائل و معادلات ریاضی و جبر با راهحل
- گیاهانی که بدون مغز هوشمند عمل میکنند
- آدرس و تلفن واحدها و مراکز دانشگاه آزاد اسلامی
- لیست دانشگاههای غیرانتفاعی
- لیست دانشگاههای علوم پزشکی
- لیست پژوهشکده ها و مراکز تحقیقاتی
- لیست وزارتخانه ها ، سازمان ها ، شرکت ها و مراکز دولتی
- لیست دانشگاههای سراسری
- لیست دانشگاههای مجازی
- لیست واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی
- لیست دانشگاههای علمی کاربردی
- لیست دانشگاههای پیام نور
- لیست انجمن های علمی ایران
- لیست سازمانهای جهانی